Wyjaśniono: dlaczego porozumienie nuklearne z Iranem może zostać uratowane przez nadchodzącą administrację Bidena

Podczas swojej kampanii w 2016 r. prezydent Donald Trump skrytykował umowę za zbytnią pobłażliwość wobec Iranu oraz za nieuwzględnienie irańskiego programu rakiet balistycznych lub zaangażowania w konflikty regionalne. W maju 2018 roku Stany Zjednoczone jednostronnie wycofały się z umowy.

W przeszłości Biden już deklarował, że jeśli zostanie wybrany, anuluje pozwolenie na rurociąg XL. (Zdjęcie AP/Carolyn Kaster)

Ponieważ Demokraci mają przejąć kontrolę nad polityką zagraniczną USA w styczniu, pojawiają się nadzieje, że historyczna umowa nuklearna z Iranem, podpisana przez byłego prezydenta Baracka Obamę i odrzucona przez prezydenta Donalda Trumpa, może zostać uratowana przez nadchodzącą administrację Joe Bidena.

Takie było odczucie wyrażone w poniedziałek podczas wirtualnej konferencji wysokiego szczebla między ministrami spraw zagranicznych Iranu, Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Chin i Rosji – krajów innych niż USA, które są stronami umowy i których celem jest powstrzymanie Iranu od opracowania bomby atomowej w zamian za zwolnienie z sankcji gospodarczych.

We wspólnym oświadczeniu ze spotkania ministrowie uznali perspektywę powrotu USA do JCPOA i podkreślili swoją gotowość do pozytywnego rozwiązania tego problemu we wspólnym wysiłku.

Biden w przeszłości wyrażał chęć powrotu USA do umowy, która została podpisana, gdy był wiceprezydentem Obamy.

Czym jest umowa nuklearna z Iranem?

Porozumienie nuklearne z Iranem, oficjalnie Wspólny Kompleksowy Plan Działania (JCPOA), zostało podpisane pomiędzy Iranem i P5 (pięć stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ – USA, Wielka Brytania, Francja, Chiny i Rosja) oraz Niemcy i Europa. Unia w Wiedniu w lipcu 2015 r.

Na mocy porozumienia, które weszło w życie w styczniu 2016 r., Teheran zgodził się ograniczyć swój program jądrowy w zamian za uwolnienie od paraliżujących sankcji gospodarczych nałożonych przez ONZ, USA i UE.

Umowa podpisana po latach negocjacji, które rozpoczęły się za administracji Obamy, ograniczyła liczbę wirówek, które Iran mógł uruchomić i ograniczył je do starszego, wolniejszego modelu. Iran zrekonfigurował również reaktor ciężkowodny, aby nie mógł produkować plutonu, i zgodził się przekształcić swój zakład wzbogacania w Fordo w centrum badawcze. Umożliwił większy dostęp inspektorom z ONZ ds. nadzoru jądrowego, Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) i umożliwił przeglądanie innych miejsc.

W zamian mocarstwa światowe zniosły sankcje gospodarcze, które trzymały Iran z dala od międzynarodowej bankowości i światowego handlu ropą. Umowa umożliwiła Iranowi zakup samolotów komercyjnych i zawarcie innych umów biznesowych. Odmroziło także miliardy dolarów, które Iran posiadał za granicą.

W ramach umowy ograniczenia dotyczące wzbogacania uranu i wielkości zapasów w Iranie skończą się w 2031 r., 15 lat po umowie.

W 2016 r. MAEA przyznała, że ​​Iran wypełnił swoje zobowiązania w ramach umowy nuklearnej, a większość sankcji nałożonych na Iran została zniesiona. Kraj powoli powrócił do globalnego systemu bankowego i rozpoczął sprzedaż ropy naftowej i gazu ziemnego na rynku międzynarodowym.

Dlaczego więc USA zdecydowały się odstąpić od umowy?

Podczas swojej kampanii w 2016 r. prezydent Donald Trump skrytykował umowę za zbytnią pobłażliwość wobec Iranu oraz za nieuwzględnienie irańskiego programu rakiet balistycznych lub zaangażowania w konflikty regionalne.

Tak więc po tym, jak Republikanie wygrali w tym roku wyścig prezydencki, Stany Zjednoczone najpierw bezskutecznie próbowały renegocjować porozumienie z Iranem, a następnie wycofały się z niego jednostronnie w maju 2018 roku. Od tego czasu stosunki między Waszyngtonem a Teheranem wciąż się pogarszają.

W sierpniu tego roku administracja Trumpa ponownie nałożyła sankcje na Iran, a także ostrzegła inne kraje przed robieniem interesów z narodem bogatym w węglowodory. A tymczasowe zwolnienie udzielone ośmiu krajom na zakup irańskiej ropy , w tym w Indiach, zakończyła się w kwietniu 2019 r.

Jednak pięciu pozostałych uczestników JCPOA nadal było stronami umowy, osłabiając w ten sposób wpływ amerykańskich sankcji.

Co się stało po wycofaniu się USA?

Pomimo wycofania się USA Iran powiedział, że będzie nadal dotrzymywał swoich zobowiązań w ramach JCPOA. W czerwcu 2018 roku ogłosił rozbudowę swojej infrastruktury wzbogacania w ramach umowy.

Jednak rok później, w maju 2019 r., Teheran ogłosił, że przestanie przestrzegać niektórych zobowiązań umowy, chyba że inni członkowie zgodzą się na jego żądania gospodarcze. Dwa miesiące później MAEA potwierdziła, że ​​Iran przekroczył swoje limity wzbogacania.

Następnie w styczniu tego roku, po swoim najwyższym dowódcy bezpieczeństwa i wywiadu, Generał dywizji Kassem Solejmani zginął w ataku z użyciem dronów w USA w Bagdadzie Iran powiedział, że zrezygnuje z ograniczeń dotyczących wzbogacania uranu, odmawiając przestrzegania umowy nuklearnej. Iran powiedział jednak, że będzie nadal współpracował z inspektorami MAEA.

Stosunki Waszyngton-Teheran doznały kolejnej komplikacji w grudniu, kiedy to w pobliżu Teheranu został zamordowany najstarszy w Iranie naukowiec nuklearny, Mohsen Fakhrizadeh w operacji, którą powszechnie uważano za zaaranżowaną przez Izrael, sojusznika USA. Jak wynika z raportu The New York Times, zabicie Fakhrizadeha może skomplikować wysiłki Bidena mające na celu ożywienie irańskiego porozumienia nuklearnego z 2015 roku, do czego zobowiązał się.

Jakie znaczenie ma poniedziałkowe spotkanie?

Na spotkaniu wysokiego szczebla kraje uczestniczące ponownie podkreśliły swoje zobowiązanie do zachowania umowy i zgodziły się, że pełne i skuteczne wdrożenie JCPOA przez wszystkich pozostaje kluczowe, jak wynika z raportu Associated Press.

W raporcie stwierdzono jednak, że wyzwaniem przy wznowieniu umowy w obecnej formie jest to, że Iran obecnie narusza kilka swoich ważnych zobowiązań, takich jak limity zapasów wzbogaconego uranu. Iran jednak wyjaśnił, że szybko odwróci swoje naruszenia, gdy Stany Zjednoczone i trzy europejskie mocarstwa wykonają swoje obowiązki.

Ostatni ale nie mniej ważny:

7. WSZYSCY muszą powrócić do skutecznej zgodności z JCPOA. Iran szybko wycofa środki zaradcze w odpowiedzi na bezprawne wycofanie się USA – i rażące naruszenia E3 – kiedy US/E3 będą wykonywać swoje obowiązki.

Naród irański MUSI odczuć skutki zniesienia sankcji. pic.twitter.com/L4P2UO5ebu

— Jawad Zarif (@JZarif) 21 grudnia 2020 r.

Kraje JCPOA również optymistycznie podchodzą do wznowienia umowy, ponieważ Iran nadal umożliwia inspektorom MAEA pełny dostęp do swoich obiektów jądrowych, nawet jeśli naruszył swoje zobowiązania traktatowe.

Podziel Się Z Przyjaciółmi: