Wyjaśnienie: Dlaczego utrzymują się napięcia między Serbią a Kosowem

Napięcia między Serbią a Kosowem zaostrzyły się w tym tygodniu po tym, jak policja Kosowa wkroczyła na zdominowane przez Serbów obszary na północy regionu i aresztowała dziesiątki ludzi.

Serbscy ultranacjonaliści machają flagą podczas protestu przeciwko festiwalowi kultury albańskiej w Kosowie w Belgradzie, Serbia, 29 maja 2019 r. (Zdjęcie Reuters: Marko Djurica)

Napięcia między Serbią a Kosowem zaostrzyły się w tym tygodniu po tym, jak policja Kosowa najechała na zdominowane przez Serbów obszary na północy regionu i aresztowała dziesiątki ludzi. Doszło do starć między policją Kosowa a lokalnymi Serbami, w których kilka osób zostało rannych, a dwóch pracowników ONZ zostało zatrzymanych, w tym Rosjanin.

Serbia podniosła swoją gotowość bojową i ostrzegła, że ​​nie będzie stać z boku, jeśli Serbowie w Kosowie zostaną zaatakowani. Sytuacja podsyciła obawy o wznowienie konfliktu z lat 1998-99, który pochłonął ponad 10 000 ofiar i pozostawił ponad milion osób bez dachu nad głową.

Wyjaśnienie, dlaczego Kosowo pozostaje punktem zapalnym.

Dlaczego Serbia i Kosowo kłócą się?

Kosowo to głównie etniczne terytorium Albanii, które dawniej było prowincją Serbii. Ogłosiła niepodległość w 2008 roku. Serbia odmówiła uznania państwowości Kosowa i nadal uważa je za część Serbii, mimo że nie sprawuje tam formalnej kontroli. Niepodległość Kosowa została uznana przez około 100 krajów, w tym Stany Zjednoczone. Rosja, Chiny i pięć krajów Unii Europejskiej opowiedziało się po stronie Serbii. Impas podtrzymał napięcia i uniemożliwił pełną stabilizację regionu bałkańskiego po krwawych wojnach w latach 90. XX wieku.

Jak głęboki jest konflikt?

Spór o Kosowo trwa od wieków. Serbia ceni ten region jako serce swojej państwowości i religii. W Kosowie znajdują się liczne średniowieczne klasztory prawosławnych serbskich chrześcijan. Serbscy nacjonaliści postrzegają bitwę z 1389 r. przeciwko Turkom osmańskim jako symbol swojej walki narodowej. Większość Albańczyków w Kosowie, którzy w większości są muzułmanami, postrzega Kosowo jako swój kraj i oskarża Serbię o okupację i represje. Etniczni albańscy rebelianci rozpoczęli bunt w 1998 roku, aby pozbyć się rządów serbskich. Brutalna reakcja Belgradu spowodowała interwencję NATO w 1999 roku, która zmusiła Serbię do wycofania się i przekazania kontroli międzynarodowym siłom pokojowym.

Serbscy ultranacjonaliści walczą z policją podczas protestu przeciwko festiwalowi kultury albańskiej w Kosowie w Belgradzie, Serbia, 29 maja 2019 r. (Zdjęcie Reuters: Marko Djurica)

Jaka jest sytuacja lokalnie?

Między rządem Kosowa a Serbami, którzy mieszkają głównie na północy kraju i utrzymują bliskie związki z Belgradem, panują ciągłe napięcia. Próby narzucenia przez rząd centralny większej kontroli na zdominowanej przez Serbów północy zazwyczaj spotykają się z oporem Serbów. Mitrovica, główne miasto na północy, została skutecznie podzielona na etniczną część albańską i część należącą do Serbów, a obie strony nie mieszają się. Istnieją również mniejsze enklawy zamieszkane przez Serbów na południu Kosowa, podczas gdy dziesiątki tysięcy Serbów kosowskich mieszka w środkowej Serbii, gdzie uciekli wraz z wycofującymi się oddziałami serbskimi w 1999 roku.

Czy były próby rozwiązania sporu?

Nieustannie podejmowano międzynarodowe wysiłki, aby znaleźć wspólną płaszczyznę między dwoma byłymi wrogami, ale jak dotąd nie osiągnięto kompleksowego porozumienia. Urzędnicy Unii Europejskiej pośredniczyli w negocjacjach mających na celu normalizację stosunków między Serbią a Kosowem, a niektóre obszary przyniosły rezultaty, takie jak wprowadzenie swobody przemieszczania się i wieloetnicznej policji. Serbia wycofała się z rozmów po tym, jak Kosowo nałożyło 100% podatek importowy. Pojawił się pomysł zmiany granic, który został odrzucony przez wiele krajów UE w obawie, że może wywołać reakcję łańcuchową na innych mieszanych etnicznie obszarach Bałkanów i wywołać więcej problemów w regionie.

Kosowska Serbka zostaje otoczona serbskimi flagami, gdy uczestniczy w proteście przeciwko akcji policji w Kosowie w północnej, zdominowanej przez Serbów części etnicznie podzielonego miasta Mitrovica, Kosowo, środa, 29 maja 2019 r. (AP Photo: Visar Kryezu)

Kim są główni gracze?

Zarówno Kosowo, jak i Serbia są kierowane przez przywódców nacjonalistycznych, którzy byli aktywni w okresie wojny 1998-99. W Kosowie byli rebelianci sprawują zarówno prezydenturę, jak i stanowisko premiera. Premier Ramush Haradinaj i prezydent Hashim Thaci są przeciwnikami politycznymi: Thaci początkowo popierał ideę zmiany granic w celu pokoju, podczas gdy Haradinaj zdecydowanie się temu sprzeciwia. W Serbii potężny populistyczny prezydent Aleksandar Vucic, były ultranacjonalista, upiera się, że każde rozwiązanie musi być kompromisem, aby było trwałe. Otwarcie przyznał, że Serbia straciła kontrolę nad Kosowem i musi się z tym pogodzić, ale mówi, że kraj nie osiedli się, dopóki coś nie zyska.

Co się potem dzieje?

Międzynarodowi urzędnicy mają nadzieję na wznowienie rozmów między Serbią a Kosowem. Oba narody muszą znormalizować więzi, jeśli chcą dążyć do członkostwa w UE. Brak przełomu oznaczałby przedłużającą się niestabilność, upadek gospodarczy i stały potencjał do starć. Każda serbska interwencja wojskowa w Kosowie oznaczałaby starcie tam z siłami pokojowymi NATO, a Serbia raczej się tam nie wkroczy. Ale Belgrad kontroluje północ Kosowa, a Kosowo nie może stać się członkiem ONZ i funkcjonalnym państwem bez rozwiązania sporu z Serbią.

Podziel Się Z Przyjaciółmi: