Szczyt bezpieczeństwa jądrowego: jak zrozumieć, co robi

W odbywającym się od dziś w Waszyngtonie czwartym szczycie bezpieczeństwa jądrowego wezmą udział przywódcy ponad 50 krajów, w tym premier Modi.

Prezydent Barack Obama (AP Photo)

W następstwie ataków terrorystycznych w Brukseli Belgowie martwili się o bezpieczeństwo instalacji nuklearnych w swoim kraju. Jest to najnowszy przykład wyzwań, przed jakimi stoi świat, jeśli chodzi o zapewnienie bezpieczeństwa cywilnych programów jądrowych.

W IV Szczycie Bezpieczeństwa Jądrowego (NSS), który odbędzie się w Waszyngtonie od czwartku, wezmą udział przywódcy ponad 50 krajów, w tym premier Narendra Modi.

Czym jest szczyt bezpieczeństwa jądrowego? Kiedy to się zaczęło?

W swoim przemówieniu w Pradze w 2009 roku prezydent USA Barack Obama stwierdził, że terroryzm nuklearny jest najbardziej bezpośrednim i ekstremalnym zagrożeniem dla globalnego bezpieczeństwa. Aby złagodzić to zagrożenie, Obama ogłosił nowy międzynarodowy wysiłek w celu zabezpieczenia
wrażliwy materiał jądrowy na całym świecie, który rozpocznie się światowym szczytem bezpieczeństwa jądrowego, którego gospodarzem będą Stany Zjednoczone. Inauguracyjny szczyt bezpieczeństwa jądrowego (NSS) odbył się w Waszyngtonie w 2010 r., drugi w Seulu w 2012 r. i w Hadze w 2014 r. Jest to ostatni z serii zainicjowanej przez Obamę.

Jakie były główne cele NSS?

Celem NSS jest rozwianie obaw związanych z dostaniem się materiałów rozszczepialnych w niepowołane ręce na szczeblu głów państwa. Obejmuje to minimalizację zużycia wysoko wzbogaconego uranu (HEU), wzmocnienie bezpieczeństwa w obiektach jądrowych poprzez zaostrzenie przepisów krajowych i wdrażanie najlepszych praktyk, zwiększone członkostwo w międzynarodowych instrumentach i organizacjach, takich jak Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA), wprowadzenie środków w celu wykrywania oraz zapobiegać nielegalnemu handlowi materiałami jądrowymi i innymi materiałami promieniotwórczymi, a centra doskonałości budować potencjał, rozwijać technologię i koordynować pomoc w zakresie bezpieczeństwa jądrowego.

Jakie są osiągnięcia KSW?

Od kwietnia 2009 r. ponad 3,2 tony metrycznej HEU i plutonu zostały usunięte lub zutylizowane, co wystarcza na 130 broni jądrowej. Trzynaście krajów i Tajwan stały się wolne od HEU, w tym
Austria, Chile, Czechy, Węgry, Libia, Serbia, Turcja i Ukraina. W 32 budynkach, w których przechowywane są materiały rozszczepialne nadające się do użycia broni, zakończono modernizacje zabezpieczeń fizycznych. Ponadto na 328 międzynarodowych przejściach granicznych, lotniskach i portach morskich zainstalowano sprzęt do wykrywania promieniowania w celu zwalczania nielegalnego handlu materiałami jądrowymi.

24 reaktory badawcze HEU i zakłady produkujące izotopy w 15 krajach, w tym w Bułgarii, Kanadzie, Chile, Chinach
Czechy, Węgry, Indie, Indonezja, Japonia, Kazachstan, Holandia, Polska, Rosja, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone.

Ile krajów uczestniczy w czwartym NSS?

W szczycie wezmą udział 53 kraje i pięć globalnych instytucji, które pokrywają 98 procent materiałów jądrowych na naszej planecie. Iran i Korea Północna nie są zaproszone, a prezydent Rosji Putin, który uczestniczył w pierwszych trzech szczytach, będzie trzymał się z daleka ze względu na spory z prezydentem Obamą w sprawie Ukrainy.

Jakie są cele Szczytu Bezpieczeństwa Jądrowego 2016?

Bliźniaczymi celami szczytu bezpieczeństwa jądrowego w 2016 r. są: postęp namacalnych ulepszeń w zakresie bezpieczeństwa jądrowego oraz wzmocnienie globalnej architektury bezpieczeństwa jądrowego. Plany działania dotyczące bezpieczeństwa jądrowego będą
zatwierdzony dla organizacji i instytucji międzynarodowych (Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej, Organizacja Narodów Zjednoczonych, INTERPOL, Global Initiative to Combat Nuclear Terrorism, Global Partnership Against the spread of Weapons and Materials of Mass Destruction).

Jakie są zalety procesu NSS?

Działania w NSS nie wymagają konsensusu, jak ma to miejsce w MAEA czy ONZ. Proces NSS wykorzystuje nowatorskie mechanizmy darowizn domowych – dzięki którym kraje mogą podejmować jednostronne zobowiązania w zakresie bezpieczeństwa jądrowego – oraz koszyków prezentowych – dzięki którym mniejsze grupy narodów mogą podejmować zobowiązania wielostronne. Ta elastyczność w dużym stopniu przyczyniła się do sukcesu NSS.

Jakie są ograniczenia procesu NSS?

Ponieważ KSW obejmuje materiały jądrowe tylko do celów niewojskowych, 83 procent materiałów jądrowych wykracza poza jego zakres. Mimo swoich zamiarów KSW nie była również w stanie zmienić konwencji MAEA o bezpieczeństwie jądrowym. Jego główną wadą jest brak prawnie wiążącego rozstrzygnięcia na koniec sześciu lat procesu NSS. Zamiast tego proces NSS skoncentrował się na wezwaniu krajów do zaostrzenia przepisów krajowych, zasad i zdolności w zakresie bezpieczeństwa jądrowego. Oznacza to, że obiekty wojskowe są traktowane jako obowiązki krajowe i traktowane zgodnie z zobowiązaniami międzynarodowymi.

Jaki był wkład Indii w NSS?

Indie odegrały aktywną rolę na szczytach, aw pierwszych dwóch uczestniczył ówczesny premier dr Manmohan Singh. W ramach daru domowego Indie wpłaciły milion dolarów na Fundusz Bezpieczeństwa Jądrowego i utworzyły Globalne Centrum Doskonałości Partnerstwa na rzecz Energii Jądrowej (GCENEP), w którym przeprowadzono kilkanaście krajowych i międzynarodowych programów szkoleniowych dotychczas.

Oczekuje się, że premier Narendra Modi przyniesie na ten szczyt prezent od domu, który może obejmować dotrzymanie zobowiązań związanych z GCENEP i zaostrzenie środków w celu zapobiegania przemytowi broni jądrowej. Mógłby też zapowiedzieć dodatkowy wkład finansowy do Funduszu Bezpieczeństwa Jądrowego.

Podziel Się Z Przyjaciółmi: